มะระขี้นก (Bitter gourd)
มีชื่ออื่นๆ ว่า มะไห่ มะนอย ผักไห่ มะห่วย ผักไซ สุพะเด สุพะซู มะระหนู มะร้อยรู ผักเหย ผักไห ระ ผักสะไล ผักไส่ ผักไซร้ โกควยเกี๋ยะ โควกวย มะระเล็ก บัลซามิโน่ เป็นต้น
เป็นพืชจัดอยู่ในวงศ์แตง Cucurbitaceae มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อนของเอเชียและทางตอนเหนือของแอฟริกาเขตร้อน
เป็นพืชล้มลุกลำต้นเป็นเถาเลื้อยเช่นเดียวกับบวบ แตงกวา มีเถาสีเขียวขนาดเล็กมี 5 เหลี่ยม มีขนทั่วไป มีมือเกาะซึ่งเปลี่ยนมาจากใบเจริญออกมาจากส่วนของข้อใช้สำหรับยึดจับ
ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกัน ก้านใบยาว ขอบใบเว้าหยักลึกเข้าไปในตัวใบ 5-7 หยัก ปลายใบแหลม เส้นใบแยกออกจากจุดเดียวกันแล้วแตกเป็นร่างแห มีขนอ่อนนุ่มปกคลุมเล็กน้อย เมื่อแก่จัดจะมีสีเขียวเข้ม
ดอกเป็นดอกเดี่ยวแยกเพศอยู่ในต้นเดียวกัน เจริญมาจากข้อ มีกลีบ 5 กลีบ สีเขียวปนเหลือง กลีบในมี 5 กลีบ สีเหลืองสด ดอกตัวผู้เจริญออกมาก่อนดอกตัวเมีย เกสรตัวผู้มี 3 อัน แต่ละอันมีก้านชูเกสรตัวผู้ 3 อัน และมีอับเรณู 3 อัน ดอกตัวเมียมีรังไข่แบบหลบใน มีรังไข่ 1 อัน ก้านชูเกสรตัวเมีย 3 อัน
ผลเป็นรูปร่างคล้ายกระสวย ผิวเปลือกขรุขระและมีปุ่มยื่นออกมา ผลอ่อนจะมีสีเขียวแต่ถ้าเป็นผลแก่จะออกสีเหลืองอมแดง ปลายของผลจะแตกเป็น 3 แฉก
เมล็ดมีรูปร่างกลมรี แบน ปลายแหลมสีฟางข้าว เมื่อแก่เต็มที่มีเมือกสีแดงสดห่อหุ้มเมล็ดอยู่
ประโยชน์ ผลและยอดอ่อนสามารถรับประทานเป็นผักสดกับน้ำพริกหรือลวกก่อนนำมาทาน เป็นพืชที่มีคุณค่าทางอาหารสูง สามารถนำไปประกอบอาหารอื่นๆ ได้ เป็นสมุนไพรช่วยในการชะลอความแก่ชราได้ ช่วยรักษาโรคหอบหืด ผลช่วยลดความดันโลหิต ช่วยบำบัดและรักษาโรคเบาหวาน ช่วยบำรุงสายตา ช่วยบำรุงระดู ช่วยรักษาแผลบวมเป็นหนอง ช่วยต่อต้านเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย ยีสต์ โปรโตซัว เชื้อมาลาเรีย ช่วยยับยั่งเชื้อเอดส์หรือ HIV ใบช่วยดับพิษฝีร้อน ช่วยแก้อาการปวดเมื่อย แก้อาการฟกช้ำบวม ช่วยบำรุงน้ำดี ช่วยขับลม รักษาโรคตับ โรคม้าม ช่วยขับระดู ช่วยขับพยาธิตัวกลม แก้อาการจุกเสียด แน่นท้อง ช่วยแก้อาการไอเรื้อรัง ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย ช่วยในการนอนหลับ รากช่วยลดเสมหะ ช่วยแก้อาการปวดฟัน ช่วยรักษาอาการบิดถ่ายเป็นเลือดหรือมูกเลือด ช่วยรักษาโรคริดสีดวงทวาร ผลแห้งช่วยรักษาอาการของโรคหิด เป็นต้น
ข้อควรระวัง สตรีมีครรภ์ เด็กหรือผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานมะระขี้นกโดยเด็ดขาด เพราะจะทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำลงได้ ผลสุกก็ควรหลีกเลี่ยงเช่นกันเพราะมีสารที่จะทำให้เกิดอาการระบบประสาทผิดปกติ เกิดอาการอาเจียน ท้องร่วง หรือช็อกหมดสติได้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น